IRK ÖZELLİKLERİ
Genel Tanımı : Kıvırcık ile Alman Yapağı Et Merinosu melezlenmesiyle elde edilmiş olup % 90 üzerinde Merinos genotipi taşımaktadır. Vücut geniş, derin, yuvarlak yapılı, orta uzunlukta, sırt düzgün ve geniş, sağrı geniş ve az düşük, bacaklar orta uzunlukta ve iriliktedir. Butlar dolgun ve derindir. Başın yüz kısmı ile bacak uçları çıplaktır. Renk beyazdır. Kuyruk yağsız, uzun ve incedir. Erkekler % 10-15 boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Yapağısı ince, bir örnek olup tekstile uygundur. Irka Özgü Ayırıcı Özellikler: Yaşama gücü yüksektir. Hemen tüm yıl kızgınlık gösterir. Kuzuların büyüme hızı yüksektir. Koyunlar iyi huylu, sürü içgüdüsü oldukça iyi, sürü halinde yönetilmesi kolaydır. Sağım ve kırkıma olumsuz tepki vermez. Analık içgüdüsü iyidir. Bulunduğu bölge şartlarına uyumlu ve hastalıklara dirençlidir. Yetiştirme Koşulları: Bakım ve besleme koşulları daha iyi olan ve kısmen de entansifleşme eğilimi görülen işletmelerde ve engebesi az ovalık kesimlerde tercih edilen bir ırktır.
GÖRÜNÜM ÖZELLİKLERİ
Ortalama Verim Özellikleri:
•Kuyruk yağsız, ince ve uzundur.
•Koçların %10-15’inde boynuz vardır.
•Koyunlar boynuzsuzdur.
•Yapağı elyaf sık kıvrımlı ve incedir.
•Yerli ırklardan daha iri cüsselidir.
VERİM ÖZELLİKLERİ
Ortalama Verim Özellikleri:
•Koç altı koyuna göre kuzu verimi 100 / 120-130
•Doğuran koyuna göre kuzu verimi 100 / 130-140
•Yapağı verimi D:2.5-3, E:3-4 kg.
•Yapağı kalitesi ve uzunluk 58’S-60’S, 7-8 cm.
•Canlı ağırlık 60-80kg
•Laktasyon Süresi 130-140 gün
•Laktasyon Süt Verimi 50-70
•İkiz Doğum Oranı %10-15
•Kirli Yapağı Verimi 3.2-2.4 kg.
•Süt verimi 50-55 kg.
MERİNOS KOYUNU TARİHÇESİ
Merinosun Tarihi ve Türkiye’ye Girişi
Milattan yaklaşık 800 yıl önce, Batı Anadolu’da (Frikya) da yetişen koyunlar, iyi kaliteli yünleri ile tanınmıştır. O devirde Milet şehri yünlü kumaşlarıyla meşhur olmuştur. Sonradan bu hayvanlar Yunanistan’a, İtalya’ya oradan da Romalılar tarafından Afrika üzerinden İspanya’ya götürülmüştür Merinos Irkı ilk defa 1843 yılında İspanya’dan ithal edilmiştir. (Özcan 1990). Ülkenin ince yapağı ihtiyacını karşılamak üzere İspanyol tarak yapağı Merinosları Bursa (Karacabey Harası) çiftliğinde yetiştirilmeye başlanmış, zamanla 80-90 bine çıkmıştır. Ancak, 20. Yüzyılın başlarında Kapitilasyonlar nedeniyle yünlü Kumaşların yurda gümrüksüz ve ucuz fiyatla sokulması yerli yünlü dokuma sanayiinin çökmesine, Merinos yetiştiriciliğinin ortadan kalkmasına yol açmıştır.(Düzgüneş vd, 1983). Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren Merinos yetiştiriciliğinin yeniden canlandırılması için çalışmalara başlanmıştır. (Yalçın 1990). 1933 yılında Karacabey Tarım işletmesinde Alman Yapağı Et Merinosu ile Kıvırcık melezlemesi yapılmış bu çalışma 1950 yılına kadar geriye melezleme şeklinde sürdürülmüştür. Projede hedeflenen 5 milyon Merinos melezi 15 yıl içinde elde edilmeyince, Merinoslaştırma çalışmaları Marmara ve Ege bölgesinden, Orta ve Doğu Anadolu ile Karadeniz bölgesine kaydırılmıştır. (Özcan 1990).
Türkiye'de Bölgelere Göre Yerli Koyun Irklarında Merinos Genotipi Kullanılarak Yapılan Islah Çalışmaları.
Koyunlarımızın verimlerini ıslah için düzenli çalışmalara Cumhuriyet devrinde başlanmıştır. İlk planda Merinoslarla melezleme yolu ile Batı Anadolu’daki koyunlardan daha fazla ve iyi kalitede yapağı elde edilmesi ve böylece yünlü dokuma endüstrisinin ince yapağı ihtiyacının kısmen yurt içinde üretilmesi amacı güdülmüştür. Türkiye’de Merinos melezlemesi yolu ile ince yapağılı yeni koyun tipleri geliştirilirken yalnız yapağı verim ve özellikleri üzerinde durulmamış, aynı zamanda yeni tiplerde et veriminin yerli ırklara göre daha iyi, süt veriminin yeterli ve bölge şartlarına uymuş olmaları da bu çalışmaların amaçları arasında yer almıştır.(Müftüoğlu 1969)
Güney Marmara Bölgesi.
Türkiye’de yerli koyunların ıslahına Melezleme yolu ile Güney Marmara Bölgesinde 1934 yılında başlamıştır. Islah edici ırk olan Alman yapağı-Et merinosu kullanılmıştır. Bölgedeki bir devlet kurumuna (Karacabey harasına) Almanya’dan bir saf yapağı-Et merinosu sürüsü getirilmiş, bu sürüden elde edilen (başlangıçta ithal edilen) koçlarla bölgedeki özel yetiştiricilere ait yerli Kıvırcık sürüleri, isteğe bağlı merinosa çevrilmeye başlanmıştır. Belirli bir seviyede geriye melezleme ve buna paralel olarak tatbik edilen uygun seleksiyon la %90’dan fazla Alman yapağı-Et merinosu genotipi taşıyan ilk Karacabey merinosu elde edilmiştir.